• مارکوشیال
• توسط
• سه‌شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۳

دلشوره و راهکارهای درمان آن | 8 علت و 9 درمان قطعی علمی و عملی

مراقب باشید دلشوره و اضطراب به همراه همیشگی شما تبدیل نشوند

حوادث و اتفاقات بخشی از زندگی روزمره هستند که باعث بروز واکنش‌های مختلف در ذهن یا بدن می‌شوند. دلشوره، نگرانی، اضطراب بخشی از احساساتی هستند که نسبت به اتفاقاتی که در طول روز رخ می‌دهند، بروز پیدا می‌کنند. این احساسات کاملا طبیعی هستند و بروز آن‌ها جای نگرانی ندارد اما تا زمانی که بیش از اندازه تکرار نشده و فرد دائما این احساسات را نداشته باشد. در واقع اگر دلشوره و سایر احساسات منفی از حد طبیعی گذشته و فرد بدون دلیل هم آن‌ها را احساس کند، نشان از یک مشکل ذهنی یا جسمی داشته و اگر تلاشی برای رفع آن نشود مشکل‌ساز خواهد بود

علل بروز دلشوره

دلشوره و نگرانی هیچ‌وقت بدون زمینه بروز نمی‌کنند. در واقع هرگاه این احساس در فرد ایجاد می‌شود علتی دارد که ممکن است همان زمان تاثیر گذاشته و باعث بروز این حس شود یا اثرات آن از گذشته موجب بروز این حس شده باشد.

بنابراین حتی زمانی که فرد احساس می‌کند دچار دلشوره‌ای بی‌دلیل شده است هم می‌توان دلایلی را برای بروز آن مشخص کرد. مشکلات زندگی، اتفاقات و حوادث ناخوشایند، مشاغل پراسترس و... از دلایل مشخص دلشوره هستند اما علت دلشوره بی‌دلیل ممکن است یکی از موارد زیر باشد.

عوامل وراثتی و ژنتیکی

افرادی که دچار دلشوره بی‌دلیل می‌شوند و اغلب اوقات این احساس را دارند ممکن است این مشکل را از خانواده خود به ارث برده باشند. تحقیقات نشان‌دهنده این موضوع است که میان وراثت و مشکلاتی مانند استرس و اضطراب ارتباط مستقیم وجود دارد و افرادی که اغلب دچار دلشوره و نگرانی‌های بی‌علت می‌شوند معمولا دارای پدر یا مادری با همین ویژگی‌ هستند. علت دلشوره‌های وراثتی ممکن است محیط زندگی خانواده یا کسب و کار خانوادگی باشد و در صورتی که این مشکل یک اختلال عصبی باشد باید فورا برای درمان آن اقدام کرد. 

ترس از آینده

ترس از آینده یکی از رایج‌ترین دلایل دلشوره‌های بی‌دلیل است که در هر سن و شرایطی احتمال رخ دادن آن وجود دارد. البته این حالت عادی است اگر تنها در برخی مواقع بروز کند اما بعضی از افراد به طور دائمی ترس و نگرانی از آینده دارند که موجب بهم خوردن تعادل زندگی و بروز بیش از اندازه احساساتی مانند دلشوره در آن‌ها می‌شود. 

ارتباط با افراد مضطرب

علت دلشوره بی‌دلیل ممکن است افراد مضطرب در میان دوستان و آشنایان هم باشد. احساسات منفی به خصوص دلشوره و اضطراب خیلی راحت به دیگران منتقل می‌شود و اشخاصی که در اطرافیان خود افرادی با چنین ویژگی‌های احساسی دارند، بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته و این احساسات در وجود آن‌ها نیز بروز می‌کند. 

افزایش سن

از دیگر دلایل دلشوره می‌توان به افزایش سن اشاره کرد. با بالا رفتن سن حجم و شدت مشکلاتی که فرد در زندگی با آن‌ها مواجه می‌شود، بیشتر خواهد شد. مسائلی مانند مرگ عزیزان، شکست‌ها، مشکلات فرزندان، مشکلات و مسائل مالی و... بیشتر شده و گذشتن از هر کدام این بحران‌ها تاثیر زیادی در ایجاد دلواپسی دارد. در واقع افرادی که در سنین بالا بدون علت و به طور ناگهانی دچار احساساتی مانند دلهره می‌شوند باید ریشه این مشکل را در حوادث گذشته خود جستجو کنند.

مشکلات شخصی

طبیعتا زندگی بدون مشکل نیست اما میزان توجه و جدی گرفتن این مشکلات می‌تواند عاملی در ایجاد دلشوره و نگرانی باشد. مشکلات شخصی محدود به سن خاصی نیستند و حتی افراد کم سن و سال هم ممکن است با داشتن مواردی از آن‌ها مانند مشکلات درسی، نگرانی از ارتباط با هم سن و سالان خود، ترس از مورد تایید نبودن در گروه‌های دوستانه و... دچار احساساتی مانند تشویش و اضطراب شوند. 

کمال‌گرایی بیش از اندازه

کمال‌گرایی یکی از احساساتی است که در حالت عادی به پیشرفت و تغییرات مثبت در زندگی انسان کمک می‌کند، اما همین احساس زمانی که از حد طبیعی خارج شود ممکن است از دلایل دلشوره باشد. در این حالت فرد از خود انتظار دارد که در تمام مراحل و شرایط در بهترین حالت عمل کرده و کوچک‌ترین اشتباه یا شکست باعث سرشکستگی و از بین رفتن اعتماد به نفس و دلشوره او می‌شود. در چنین افرادی قرارگیری در موقعیت‌هایی که شرایط خارج از کنترل آن‌ها باشد احتمال بروز دلهره‌ شدید و ناگهانی بسیار زیاد است و گاهی‌اوقات به مشکلات جسمی ختم می‌شود.

وسواس فکری

وسواس فکری یکی دیگر از اختلالاتی است که مبتلایان به آن، خود متوجه بیماری نمی‌شوند اما ممکن است علت دلشوره بی‌دلیل باشند و از این طریق قابل شناسایی باشند. وسواس‌ فکری معمولا با حساسیت روی انجام یک سری کارهای خاص یا عدم آرامش روحی در بیشتر شرایط نشان داده می‌شود و بروز دلشوره ابتدایی‌ترین مرحله از مشکلات آن است. در صورتی که وسواس فکری درمان نشده و به دلشوره‌های ناشی از آن توجه نشود احتمال بروز خطراتی مانند افسردگی شدید وجود دارد.

مشکلات جسمی

بعضی از بیماری‌ها و مشکلات جسمی هم ممکن است از دلایل دلشوره باشند. به عنوان مثال بعضی از افراد بعد از ابتلا به یک بیماری جسمی خاص و بروز علائم آن نسبت به ظاهر خود، دید اطرافیان، مدت زمان درمان و... دچار نگرانی و اضطراب می‌شوند که در نهایت ممکن است به صورت دلشوره در آن‌ها بروز کرده و اختلالاتی زیادی در زندگی آن‌ها به وجود بیاورد.

عوارض دلشوره

اگر درمان دلشوره جدی گرفته نشده و به موقع انجام نشود مشکلات زیادی را برای بیمار به وجود خواهد آورد. معمولا بیشتر بیمارانی که دچار دلشوره‌های بی‌دلیل می‌شوند و درمان مشکل خود را جدی نمی‌گیرند بعد از گذشت مدتی به اختلالاتی مانند افسردگی دچار می‌شوند که به مراتب خطرناک‌تر بوده و درمان‌ آن سخت‌تر است.

بهترین کار برای جلوگیری از بروز عوارض و مشکلات ناشی از دلشوره درمان به موقع آن است. در واقع به محض شروع علائم و نشانه‌های دلشوره اضطراب باید به پزشک متخصص مراجعه کرده یا با راهکارهای خانگی برای رفع آن تلاش کرد.

مشکلات جسمی

بخشی از عوارض دلشوره و تشویش به صورت جسمی بروز می‌کنند و باعث آسیب به اعضای بدن به خصوص قلب و معده می‌شوند. تقریبا تمام عوارض دلشوره ابتدا در قلب یا معده تاثیر می‌گذارند و درگیری شدید این اندام‌ها در نهایت به سایر مشکلات و بیماری‌ها منجر می‌شوند. بعضی از رایج‌ترین عوارض جسمی دلشوره این موارد هستند:

• دل‌درد و دلپیچه ناگهانی و بدون علت
• مشکلات گوارشی و عدم توانایی برای مصرف غذا حتی زمانی که فرد کاملا گرسنه است
• احساس سوزش معده
• ضعف شدید و لرزش عضلات
• اختلال در روابط جنسی
• ضعف سیستم ایمنی

مشکلات عصبی

عدم رفع دلشوره علاوه بر عوارض جسمی، عوارض روحی زیادی نیز در فرد ایجاد می‌کند. همان‌طور که گفته شد افسردگی رایج‌ترین مشکل عصبی ناشی از دلشوره‌های بدون دلیل و درمان نشده است که در نهایت ممکن است به خودکشی بیمار منجر شود. همچنین اختلالات شخصیتی زیادی هم وجود دارند که دلشوره می‌تواند زمینه‌ساز آن‌ها باشد. به عنوان مثال خودآزاری یا دگرآزاری دو اختلال مهم هستند که در بیمارانی که مشکلات روحی مانند اضطراب و دلشوره داشته و برای رفع آن‌ها تلاش نشده باشد، احتمال بروز بیشتری دارند.

علائم بروز دلشوره

بهترین راه برای درمان دلشوره به موقع و پیش از جدی شدن مشکل توجه به علائم این بیماری است. در اکثر افرادی که به این اختلال دچار هستند خود بیمار متوجه علائم و نشانه‌ها نمی‌شود و اطرافیان زودتر از بیمار این نشانه‌ها را مشاهده می‌کنند. 

بنابراین بهترین راه برای درمان به موقع، جدی گرفتن هشدارهای اطرافیان به خصوص اعضای نزدیک خانواده است. البته بزرگسالانی که به خوبی با وضعیت جسمی و روحی خود آشنایی داشته باشند ممکن است با بعضی از علائم متوجه بروز این اختلال شوند، در این شرایط ابتدا باید با استفاده از روش‌های خانگی برای رفع دلشوره اقدام کرد و اگر این روش‌ها پاسخگو نبودند درمان را جدی‌تر گرفت و به متخصص مراجعه کرد.

علائم روحی

علائم روحی و احساسی که می‌توان با مشاهده آن‌ها ابتلا به اختلالات اضطرابی به خصوص دلشوره را حدس زد، بیشتر مواردی هستند که در ادامه گفته می‌شوند.

نداشتن احساس آرامش حتی در شرایطی که اتفاق خاصی برای فرد رخ نداده باشد.

• بی‌قراری دائمی
• تحریک پذیری و عصبانیت بدون دلیل و واکنش‌های شدید نسبت به اطرافیان
• حساسیت بیش از اندازه نسبت به هر حرف یا صحبت دیگران
• نگرانی بیش از حد و بدون دلیل
• ترس از وقوع اتفاقات بد
• ترس از مرگ عزیزان و نگرانی بیش از اندازه برای آن‌ها

علائم جسمی

تشخیص دلشوره و انگزایتی شدید و به طور کلی مشکلات و بیماری‌های روحی از علائم جسمی کار ساده‌ای نیست چون بیشتر این علائم در اثر اختلالات داخلی بدن هم رخ می‌دهند، اما بعضی از موارد را می‌توان برای مشکلاتی مانند تشویش جدی گرفت که به شرح زیر هستند:

• تکرر ادرار و احساس دفع ادرار بدون مشکلات و بیماری‌های داخلی
• علائم گوارشی و مشکلات هضم غذا
• تنگی نفس شدید بدون انجام فعالیت بدنی خاص
• تپش قلب ناگهانی
• احساس درد در قفسه سینه و تیر کشیدن پشت سینه‌ها
• احساس درد ناگهانی در عضلات بدن
• بی‌حسی دست و پا
• لرزش چشم و تاری دید

روش‌های درمان دلشوره

اگر هرکدام از علائم بالا را دارید احتمال دچار اختلالات مربوط به دلشوره هستید، درمان دلشوره اولیه با راهکارهای خانگی امکان‌پذیر است و در بیشتر موارد این مشکل به طور کامل برطرف می‌شود اما اگر با وجود استفاده از تمام این روش‌ها باز هم این احساس در فرد ایجاد شد و علت خاصی برای بروز آن پیدا نکرد، باید به پزشک معالج مراجعه کرد.

روانشناس یا روانپزشک در این حالت کمک زیادی به بیمار می‌کنند تا با استفاده از تکنیک‌های درمانی و در نهایت مصرف دارو بر مشکل خود غلبه کرده و دلشوره و نگرانی او برطرف شود. بعضی از رایج‌ترین و البته ساده‌ترین روش‌های علمی و عملی برای درمان دلشوره که در بیماران زیادی امتحان شده و نتیجه‌بخش بوده‌اند، مواردی هستند که در ادامه توضیح داده می‌شوند.

افزایش مطالعات روانشناختی

افزایش سطح آگاهی علمی و روانشناختی در افراد باعث آن می‌شود که بتوانند بصورت علمی به دانستن مشکلات خود آگاه‌تر شوند و در بسیاری از این موارد می‌تواند کمک کند تا فرد به روانشناس یا روانکاو مراجعه کند و یا حتی با مطالعه بتواند دید بهتری بر خود و طرحواره‌های ذهنی و کشف و ترمیم علل اضطراب داشته باشد.

کاهش مصرف کافئین

همچنین بیمارانی که بدون علت و بیش از اندازه دچار دلشوره می‌شوند باید مصرف کافئین مانند قهوه و... را به کمترین حد خود برسانند.

تغییر افکار

اولین قدم علمی برای رفع دلشوره، تغییر افکار است. ریشه بیشتر نگرانی‌ها و ترس‌ها در زندگی انسان‌ها تفکرات منفی است و زمانی که این تفکرات کنترل شده و با افکار مثبت جایگزین شوند، مشکلات نیز به مرور برطرف می‌شوند. به منظور تغییر افکار ابتدا باید کنترل احساسات را به دست گرفت. بهتر است به جای فکر کردن به اتفاقات منفی و حوادثی که هنوز رخ نداده زیبایی‌های زندگی را مشاهده کرد و نسبت به اتفاقات آینده خوشبین بود.

وقت گذرانی با دوستان

همان‌طور که گفته شد از دلایل دلشوره ممکن است ارتباط با افراد منفی یا وجود افراد منفی‌نگر در اطرافیان باشد، در چنین شرایط تغییر دایره ارتباطات و دوستان و جایگزین کردن آن‌ها با افراد مثبت‌اندیش تاثیر زیادی در بهبودی و تغییر روحیات فرد دارد. اگر دوستان شما افرادی هستند که دائما با گفتن صحبت‌های منفی و احساسات ضد و نقیض باعث بروز حالات عصبی در شما می‌شوند بهتر است با ترک آن‌ها و وقت‌گذرانی با خانواده به تغییر انرژی خود کمک کنید. در پلتفرم مارکوشیال، می‌توانید به سادگی انواع ایونت‌های مختلف را ایجاد نمایید و از یک تجربه جمعی در کنار دوستان خود لذت ببرید. در بستر مارکو فضای ایجاد انواع ایونت‌های مختلف برای شما ایجاد شده است تا به سادگی بتوانید تنها با ثبت نام در وبسایت یا اپلیکیشن مارکو و ثبت ایونت روی نقشه جامع مارکو، در بهترین جمع .

مراجعه به روانشناس

اگر مشکلات روحی شما با مواردی که در بالا گفته شد برطرف نشده و کماکان احساس دلشوره دارید بهتر است به روانشناس مراجعه کنید. همان‌طور که در دلایل دلشوره گفته شد، این عارضه ممکن است ناشی از یک اختلال روحی باشد که تشخیص آن تنها توسط روانشناس امکان‌پذیر است.

پیروی از یک رژیم غذایی سالم

تغییر رژیم غذایی نیز در کنترل و کاهش دلشوره تاثیر زیادی دارد. مصرف نوشیدنی‌های آرامش‌بخش مانند بابونه، گل‌گاو زبان، خوردن وعده‌های غذایی به موقع و پرهیز از مصرف غذاهایی مانند فست فودها تاثیر زیادی در کنترل دلشوره دارد. 

ورزش کردن

ورزش کردن تاثیر زیادی در کاهش علائم استرسی دارد. این راهکار توسط تمام پزشکان به بیمارانی که دچار مشکلات روحی هستند توصیه می‌شود. حتی فعالیت‌های ساده ورزشی مانند پیاده‌روی هم تاثیر زیادی در بهبودی بیماران دارند. ورزش کردن اکسیژن بیشتری وارد بدن می‌کند و گردش خون را نیز بهبود می‌بخشد. روحیه بیمار را تغییر داده و به افزایش اعتماد به نفس او کمک می‌کند.

مشغول کردن فکر در زمان استرس

گاهی‌اوقات ریشه دلشوره و اضطراب فکر کردن بیش از اندازه به مشکلات زندگی یا مسائلی است که در آینده رخ می‌دهند. به عنوان مثال فکر کردن به مشکلات مالی می‌تواند باعث بیشتر نگرانی‌ها باشد. برای حل این مشکلات بهتر است زمانی که فکرهای منفی به سراغ شما می‌آید فورا جهت فکری خود را تغییر داده و با انجام یک بازی یا فعالیت فکری ذهن را مشغول کنید.

برنامه‌ریزی

برنامه‌ریزی داشته باشید. این راهکار شاید ساده‌ترین و عملی‌ترین روش برای افرادی باشد که اتفاقات ناگهانی موجب بروز دلشوره در آن‌ها می‌شود. این افراد برای رفع دلشوره باید برای تمام روز خود برنامه مشخصی داشته باشند و برای هر قدم بعدی خود راهکاری داشته باشند.

تمرکز

تمرکز کردن دیگر روشی است که به رفع دلشوره کمک می‌کند. اگر دلشوره و نگرانی در شما به دلیل عدم آرامش فکری یا نظم ذهنی است بهتر است پیش از انجام هر کار برای جلوگیری از بروز استرس و نگرانی تمرکز کنید.

دلشوره احساسی رایج اما مخرب

دلشوره یک واکنش عادی و طبیعی نسبت به اتفاقات روزانه است اما زمانی بیمارگونه شده و نیاز به رسیدگی جدی پیدا می‌کند که بدون هیچ علت خاصی و در شرایطی بروز کند که اتفاق خاصی در زندگی فرد رخ نداده باشد. البته در این شرایط هم جای نگرانی نیست و با شناسایی علت بروز و کنترل آن می‌توان به سادگی برای درمان دلشوره اقدام کرد.