• مارکوشیال
• توسط
• شنبه ۲۷ بهمن ۱۴۰۳

درمان قطعی تیک عصبی | 100 درصد علمی و عملی (روش های گیاهی و دارویی)

تیک عصبی چیست

تیک یک حرکت یا صدای غیرارادی تکراری و کلیشه‌ای است که اغلب با احساسات یا اصرار به انجام همراه است. حرکاتی مثل پلک زدن، تکان دادن شانه و یا دست‌ها. بیشتر اختلالات تیک ماهیت ژنتیکی یا ایدوپاتیک دارند که احتمالا به دلیل نوعی نقص رشدی ایجاد می‌شود که باعث می‌شوند حرکات ارادی تحت تاثیر قرار بگیرند. تیک‌های عصبی اگر خفیف باشند نیازی به درمان ندارند، اما اگر شدید باشند و به زندگی روزمره شما آسیب بزند درمان آن مهم است.

بیشتر تیک‌ها در نهایت پس از چند سال از بین می‌روند یا به مقدار زیادی بهبود پیدا می‌کنند. اما در صورت عدم درمان، تیک‌های شدید باعث بروز مشکلاتی در مدرسه یا مشکلات اجتماعی برای افراد خواهد شد. در این مطلب راه‌های درمان قطعی تیک عصبی را بررسی کرده‌ایم که شامل روش‌های گیاهی و دارویی هستند.

انواع تیک‌های عصبی

تیک‌های حرکتی و صوتی معمولا به دو دسته ساده و پیچیده طبقه‌بندی می‌شوند. تیک‌های حرکتی ساده، تکان‌های تکراری هستند مثل پریدن پلک و انتهای ابرو. تیک‌های صوتی ساده آواها یا صداهای نامفهوم هستند مثل صدای خرخرکردن. تیک‌های حرکتی پیچیده شامل یک الگوی متوالی از تیک‌های فردی یا اقدامات پیچیده‌تر و هماهنگ‌تر است که می‌تواند شبیه حرکات هدفمند باشد. تیک‌های صوتی پیچیده دارای معنای زبانی هستند که از کلمات جزئی (هجاها)، کلمات یا عبارات تشکیل شده است. در این مطلب برای درمان قطعی تیک‌ عصبی توضیحات لازم و جامعی گردآوری کرده‌ایم.

علل بروز تیک عصبی

قبلا برخی اعتقاد داشتند که تیک‌ها نماد بیرونی احساسات سرکوب‌شده و کشمکش‌های درونی افراد هستند. اما امروز دانشمندان تیک‌ها را ترکیبی از عوامل زیستی و محیطی، استرس و اضطراب، خستگی و هیجان می‌دانند. تیک در خیلی موارد پایه ژنتیکی و ارثی دارد اما گاهی ممکن است از طریق تقلید به وجود آید. اختلالات مغزی و عدم تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی نیز می‌توانند باعث بروز تیک‌های دوره‌ای شوند.

رفتارهای تیکی در هنگام بروز فشارهای عصبی افزایش می‌یابد. بنابراین باید عوامل فشار روانی و استرس یا نگرانی را در خود یا کودکتان پیدا کنید و سپس این تنش‌ها و موقعیت‌های استرس‌زا را از بین ببرید و با او مهربان باشید. تعداد تیک‌ها معمولا با کاهش فشار روانی به طرز چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کنند و این موضوع به مرور به درمان قطعی تیک عصبی کمک می‌کند.

اختلال تورت؛ شایع‌ترین اختلال تیک عصبی

متداول‌ترین اختلال تیک عصبی اختلال تورت یا سندروم تورت نام دارد. سندروم تورت گروهی از اختلالاتی است که نارسایی عصبی روانی دارند، به این معنی که مغز آنطور که باید کار نمی‌کند و نشانه‌هایی به شکل تیک‌های صوتی و حرکتی به وجود می‌آیند. این اختلال که در کودکان از ۷ سالگی شروع می‌شود و علت آن عدم توازن در مغز است، در بیشتر موارد به صورت خود به خودی برطرف می‌شود. اما در برخی کودکان نیز این تیک‌ها ادامه پیدا می‌کنند و باعث بروز مشکلات شدیدتر و پیچیده‌تر می‌شوند.

تیک‌های ساده شامل تورت نمی‌شوند و برای اینکه این سندروم در کسی تشخیص داده شود باید تیک‌ها حداقل یک سال با او باشند و دست کم سه ماه بدون توقف دیده شوند. تحقیقات و آمار نشان می‌دهند پسران بیشتر از دختران به این بیماری مبتلا می‌شوند و همچنین سندروم تورت یک بیماری ارثی است. این بیماری می‌تواند به شدت متغیر باشد و از دوره‌های سخت تیک‌ها تا دوره‌هایی که نشانه‌های آن دیده نمی‌شود متفاوت است. از راه‌های درمان قطعی تیک عصبی در سندروم تورت روش‌های رفتاردرمانی شامل آموزش هوشیاری، آموزش پاسخگویی رقابتی و مداخله شناختی رفتاری برای تیک‌هاست.

درمان قطعی تیک عصبی با رفتاردرمانی

یکی از اولین درمان‌های توصیه شده تیک عصبی رفتاردرمانی است. اگر پزشک شما تشخیص دهد این روش به شما کمک می‌کند، سریعا شما را به یک متخصص روانشناس ارجاع می‌دهد. از روش‌های اصلی درمان قطعی تیک عصبی، درمان معکوس عادت (HRT) است. در این روش هدف این است که اولا شما را نسبت به وضعیت خود آگاه کند، دوما به شما نسبت به زمان رخ دادن تیک‌ها آگاهی بیشتری دهد و کمک کند هر تمایلی را که در آن زمان حس می‌کنید شناسایی کنید و در نهایت به شما آموزش می‌دهد زمانی که میل به تیک دارید عمل دیگری انجام دهید. به عنوان مثال اگر تیک شما بالا انداختن شانه‌هایتان باشد به شما آموزش داده می‌شود دست‌هایتان را دراز کنید تا زمانی که میل به تیک از بین برود. 

در این روش ممکن است از مداخله رفتاری جامع هم استفاده شود که شامل یادگیری مجموعه‌ای از تکنیک‌های رفتاری برای کمک به کاهش و درمان قطعی تیک عصبی است. همچنین تکنیکی به نام پیشگیری از مواجهه و پاسخ وجود دارد که در برخی موارد استفاده می‌شود. در این روش هدف این است که شما احساس نیاز به تیک را تا زمان فروکشی کامل آن سرکوب کنید. همه این تکنیک‌ها معمولا به گذراندن چندین جلسه با یک درمانگر نیاز دارند. بهتر است پس از اتمام جلسات نیز شما به انجام تمرین‌ها و چیزهایی که آموختید ادامه دهید تا بهترین اثر را بگذارند.

درمان قطعی تیک عصبی با روش‌های گیاهی و دارویی

انتخاب روش درمان قطعی تیک‌ عصبی به شدت و نوع آن‌ها بستگی دارد. بسیاری از تیک‌ها بدون مداخله و با گذر زمان از بین می‌روند اما برای تیک‎هایی که ادامه‌دار می‌شوند و در روند زندگی عادی افراد اختلال ایجاد می‌کنند باید به فکر درمان جدی بود. روش‌های مختلفی برای درمان این اختلالات عصبی وجود دارد. برخی پس از مراجعه به پزشک درمان دارویی و استفاده از انواع قرص ضد تیک عصبی را انتخاب می‌کنند، برخی مراجعه به روانکاو و شروع رفتاردرمانی را ترجیح می‌دهند و برخی هم به استفاده از داروهای گیاهی و درمان طبیعی تیک‌های عصبی روی می‌آورند. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا انواع روش‌های درمانی گیاهی و دارویی را که در درمان قطعی تیک عصبی موثر هستند به شما معرفی کنیم.

درمان تیک عصبی با عسل و دیگر داروهای گیاهی

یکی از روش‌های طبیعی که به راحتی در دسترس همه قرار دارد استفاده از داروهای گیاهی مثل عسل است. خوردن یک قاشق چایخوری سنبله طیب به همراه عسل به عنوان تقویت‌کننده سیستم عصبی در صبح زود توصیه شده است. همچنین یک قاشق چایخوری گل بهارنارنج به همراه عسل در هنگام غروب آفتاب برای درمان تیک عصبی بسیار مفید است. در طب سنتی مواد غذایی ترش و تند برای افرادی که تیک عصبی دارند مضر هستند و نباید مصرف شود.

تاثیر گل بابونه در کاهش اضطراب

اثرات گل بابونه در بهبود مشکلات خواب، زخم‌ها و آلرژی‌ها، آرتروز و کاهش اضطراب و افسردگی سال‌هاست که به اثبات رسیده است. به همین دلیل این گیاه در روند درمانی بیماران درگیر با اختلالات اضطرابی مورد استفاده قرار می‌گیرد. چای بابونه، روغن و طعم‌دهنده‌های آن این روزها در فروشگاه‌های مواد غذایی به راحتی پیدا می‌شود. همچنین دم‌کرده گل ساعتی و دم‌کرده ارکیده نیز می‌توانند ویتامین‌ها و عناصر مغذی لازم را برای بدن شما فراهم کنند و اعصاب و عضلات را آرام کنند. چای سبز و چای اکالیپتوس نیز در کاهش استرس و لرزش اثرات مفیدی دارند که در درمان قطعی تیک عصبی نقش زیادی دارند.

استفاده از دارو و قرص برای درمان قطعی تیک عصبی

داروهایی که برای درمان قطعی تیک‌ عصبی تجویز می‌شوند داروهای اضطراب آلفا آدرنرژیک مثل کلونیداین و گوانفاسین، داروهای ضد روان‌پریشی مثل رزیپریدول و کلوزاپاین، مسدودکننده‌های دوپامین، داروهای بازدارنده سرتونین مثل فلوکستین و سرتالین و آدامس جویدنی نیکوتین هستند. داروها به درمان بیماری‌های زمینه‌ای که به تیک منجر می‌شوند مثل سندروم تورت یا بیش‌فعالی نیز کمک می‌کنند. چندین نوع دارو وجود دارند که می‌توانند به کنترل تیک کمک کنند که همه آن‌ها با توجه به شرایط بیمار و عوامل مختلف حتما باید پس از معاینه کامل و توسط پزشک تجویز شوند. درادامه به معرفی برخی از این داروها می‌پردازیم.

داروهای اعصاب

داروهای اصلی تیک داروهای اعصاب هستند که آنتی‌سایکوتیک‌ نیز نامیده می‌شوند. این داروها با تغییر اثرات مواد شیمیایی در مغز که در کنترل حرکات بدن نقش دارند کار می‌کنند. به عنوان مثال ریسپریدون، پیموزاید و آریپیپرازول از جمله داروهای اعصابی هستند که به درمان قطعی تیک عصبی کمک می‌کنند. طبیعتا این داروها عوارضی هم دارند که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• افزایش وزن
• تاری دید
• یبوست
• خشکی دهان
• و در برخی موارد خواب‌آلودگی، لرزش و پرش

داروهای دیگر برای درمان تیک عصبی

طیف وسیعی از داروهای دیگر نیز وجود دارند که هم به کاهش تیک‌ها و هم به درمان شرایط مرتبط کمک می‌کنند. معمولا هرکدام از آن‌ها خطر عوارض جانبی هم دارند و در صورت داشتن نگرانی در این زمینه، باید با یک پزشک صحبت کنید.

برخی از داروهایی که در درمان قطعی تیک عصبی استفاده می‌شوند، عبارتند از:

• کلونیدین: این دارو به کاهش تیک‌ها و درمان علائم اختلال بیش‌فعالی به طور همزمان کمک می‌کند.
• کلونازپام: این دارو می‌تواند با تغییر روش برخی مواد شیمیایی در مغز به کاهش شدت تیک در برخی افراد کمک کند.
• تترابنازین: این دارو تیک‌ها را در افرادی کاهش می‌دهد که مبتلا به یک بیماری زمینه‌ای هستند که باعث حرکات سریع و تکرارشونده در آن‌ها می‌شود، مانند بیماری هانتینگتون.
• تزریق سم بوتولینوم: این تزریق را به ماهیچه‌ها خاصی برای شل کردن آن‌ها و جلوگیری از بروز تیک انجام می‌دهند. اثر آن‌ معمولا تا سه ماه باقی می‌ماند.

مصرف ویتامین‌ها برای بهبود تیک عصبی

تیک‌های عصبی معمولا به دلیل استرس و عوامل فشارآفرین ایجاد می‌شوند. اما کمبود برخی یون‌ها مثل منیزیم نیز در شروع آن‌ها موثر است. بنابراین برای پیشگیری یا درمان قطعی تیک‌ عصبی باید به ویتامین‌های مورد نیاز بدن نیز توجه کرد.

ویتامین B

از جمله ویتامین‌های مهم برای جلوگیری از بروز تیک‌های عصبی ویتامین‌های گروه B هستند که از سیستم عصبی پشتیبانی می‌کنند، به تقویت پوست و مو کمک می‌کنند و با استرس و افسردگی نیز مبارزه می‌کنند. از آنجا که استرس یک محرک متداول برای این اختلالات عصبی است تامین ویتامین B برای بدن بسیار اهمیت دارد. به ویژه ویتامین B6 و مکمل‌های منیزیم به درمان کودکان مبتلا به تیک‌های عصبی و سندروم تورت کمک فراوانی می‌کند. غذاهایی که منیزیم و ویتامین B6 دارند شامل سبزی‌های برگ‌دار سبز، غلات کامل، حبوبات، ماهی‌ها، میوه‌ها و مغزها هستند. برای درمان قطعی تیک عصبی باید به تامین ویتامین B6 و نیز مواد غذایی لازم توجه کنید.

ویتامین D

ویتامین دیگری که در درمان قطعی تیک عصبی موثر است ویتامین D می‌باشد که نزدیک به ۹۰% افراد از کمبود آن رنج می‌برند. ویتامین D از مواد مغذی ضروری برای سیستم عصبی است که در سلامت ماهیچه‌ها و جلوگیری از افسردگی نقش بسیار مهمی دارد. بهترین راه تامین این ویتامین نور خورشید است به همین دلیل در زمستان باید از طریق غذاهای غنی از ویتامین D یا مکمل‌ها نیاز بدن به آن تامین شود.

اسیدهای چرب امگا 3

بر اساس برخی مطالعات پزشکی اسیدهای چرب امگا ۳ می‌توانند در درمان قطعی تیک عصبی برای کودکان و بزرگسالان مفید باشند. این اسیدهای چرب شاید در درمان مستقیم بیماری موثر نباشد اما در جهت رفع مشکلات مرتبط با تیک‌های عصبی کمک زیادی به بیمار می‌کند. به این معنی که استرس روانی و دیگر علائم مرتبط با اختلال تیک را کم می‌کند. همچنین اکثر کودکان مبتلا به تیک عصبی بیش‌فعالی نیز دارند که امگا ۳ برای درمان این اختلال نیز بسیار مفید است.

روش‌های دیگر برای درمان‌ قطعی تیک‌ عصبی

امروزه برای کنترل تیک‌های عصبی و پریدن پلک و دیگر تیک‌ها تمایل بیشتری به استفاده از رژیم‌های غذایی و مکمل‌های تغذیه‌ای وجود دارد. گاهی افراد به برخی از غذاها یا مواد شیمیایی آلرژی‌های پنهان دارند، گاهی نیز کمبود مواد غذایی یا ویتامین‌ها در بدن باعث ایجاد و پیشرفت تیک‌ها می‌شوند. به همین دلیل پزشکان معمولا به بیماران توصیه می‌کنند که غذاهای ارگانیک مصرف کنند، ویتامین‌های مورد نیاز بدن که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد مصرف کنند و همچنین از مصرف شیرین‌کننده‌ها، کافئین و رنگ‌های مصنوعی پرهیز کنند. این موارد هم در پیشگیری و هم در درمان قطعی تیک عصبی تاثیر ویژه‌ای دارند.

برگزاری ایونت های روانشناسی در مارکوشیال

در پلتفرم مارکوشیال، می‌توانید به سادگی انواع ایونت‌های مختلف را ایجاد نمایید و از یک تجربه جمعی در کنار دوستان خود لذت ببرید. در بستر مارکو فضای ایجاد انواع ایونت‌های مختلف برای شما ایجاد شده است تا به سادگی بتوانید تنها با ثبت نام در وبسایت یا اپلیکیشن مارکو و ثبت ایونت روی نقشه جامع مارکو، بهترین تجربه را برای خود رقم بزنید و انواع رویدادهای روانشناسی آموزشی را برگزار کنید.

نکات پایانی در مورد درمان تیک عصبی

در این مطلب همه روش‌های علمی و گیاهی متداول برای درمان تیک عصبی را بررسی و جمع‌آوری کردیم. اما چند نکته ساده وجود دارد که می‌تواند به بهبود تیک‌های عصبی شما یا فرزندتان کمک کند. اگر به خاطر تیک‌ها مدرسه رفتن برای فرزندتان مشکل شده است حتما با معلمش در مورد این راهکارهای مقابله صحبت کنید و حتی اگر تیک‌های بدی داشته باشد ممکن است اجازه دهند کلاس را ترک کند. اگر خودتان به تیک‌های عصبی مبتلا هستید با کارفرمای خود در مورد آن صحبت کنید تا بفهمید آیا کمک و پشتیبانی در این مورد دارند یا خیر.

نکات ساده‌ای که در بهبود تیک‌های عصبی موثر هستند به شرح زیر است:

دوری از استرس، اضطراب و کسالت: مثلا یک فعالیت آرامش بخش و لذت‌ بخش داشته باشید. (ورزش یا سرگرمی)

دوری از خستگی بیش از حد: تا حد امکان شب راحت بخوابید.

تیک کودک خود را نادیده بگیرید و زیاد در مورد آن صحبت نکنید: توجه زیاد به آن می‌تواند باعث بدتر شدنش شود.

وقتی تیک کودک اتفاق می‌افتد آن را بازگو نکنید.

به کودک خود اطمینان دهید که همه‌چیز خوب است و چیزی برای نگرانی وجود ندارد.

به افرادی که به طور منظم با آن‌ها ارتباط دارید در مورد تیک‌ها بگویید تا در صورت بروز تیک، واکنشی از خود نشان ندهند!