• مارکوشیال
• توسط
• پنجشنبه ۲ اسفند ۱۴۰۳

موزه دوران اسلامی | معرفی کامل این موزه زیبا و تاریخی

بازدید از موزه‌ها به ما کمک می‌کند هویت و گذشته خود را بهتر بشناسیم. در این مقاله از بلاگ مارکوشیال می‌خواهیم به بررسی یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های ایران یعنی موزه دوران اسلامی بپردازیم. در محوطه‌ی موزه ملی ایران، دو ساختمان اصلی وجود دارد. یکی ساختمان موزه ایران باستان و دیگری موزه دورن اسلامی. موزه دوران اسلامی در سال 1375 افتتاح شد. اما این موزه به منظور گسترش بیشتر فضا و تغییرات تا سال 1394 تعطیل شد. پس از گذشت 9 سال مجددا در سال 94 بازگشایی شد تا مورد استفاده مردم قرار بگیرد. در این مطلب، ابتدا به معرفی تاریخچه موزه در ایران می‌پردازیم. در ادامه این مطلب موزه دوران اسلامی معرفی می‌کنیم و همچنین ساختمان موزه دورن اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در پایان هم با تالارهای مختلفی که در این ساختمان قرار دارند آشنا می‌شویم و می‌بینیم که چه آثاری در این تالارها از دوران پس از اسلام باقی مانده است.

تاریخچه موزه در ایران

موزه‌ها نقش مهمی در ماندگار کردن تاریخ و تمدن یک کشور دارند. زیرا این مکان‌ها موجب به یاد آوردن نسل گذشته و فرهنگ‌ بشر می‌شوند. هر کدام از اشیایی که در موزه‌ها نگهداری می‌شوند می‌توانند اسناد معتبری برای حقانیت هنر، فرهنگ و تاریخ هر جامعه‌ای باشند. موزه کلمه‌ای یونانی به معنای مجلس فرشتگان است. موزه به معنای مجموعه‌ای از آثار و اشیا است که برای نمایش دادن به عموم مردم در محل مشخصی نگهداری می‌شوند.

موزه در ایران برای اولین بار در قسمتی از کاخ سلطنتی گلستان به دستور ناصر الدین شاه ایجاد شد. با گذشت زمان این قسمت از کاخ گسترش یافت و بعد از به نام موزه همایونی شناخته شد. البته عمر این موزه طولانی نبود و بعد از مدتی از بین رفت و وسایل داخل موزه به جا‌های دیگری فرستاده شد. جواهرات موزه به به خزانه بانک ملی و سلاح‌های آن به موزه دانشکده افسری سپرده شد.

موزه دوران اسلامی

یکی از با شکوه‌ترین، بزرگ‌ترین و جذاب‌ترین موزه‌های ایران، موزه دوران اسلامی است که در شهر تهران واقع شده است. این موزه دومین ساختمان در موزه ملی ایران محسوب می‌شود. در موزه دوران اسلامی وسایل و اشیای ارزشمندی نگهداری می‌شود. همانطور که از نام این موزه پیداست، اشیایی که در آن وجود دارند مربوط به تاریخ بعد از اسلام هستند.

موزه دوران اسلامی، بخش عظیمی از تاریخ و هنر ایران را به نمایش می‌گذارد که نمونه آن را کم‌تر جایی می‌توان پیدا کرد. رفتن به این موزه می‌تواند برای هر کسی که به دنبال سیر در تاریخ است، لذت‌بخش باشد. در ادامه به معرفی ساختمان این موزه می‌پردازیم. در این‌ بخش موزه، آثار ارزشمند به جا مانده از دوران پس از اسلام نگهداری می‌‌شود. از جمله این اثار می‌توان به انواع پارچه‌ها، سفال‌ها، تابلو‌ها، کاشی‌ها، ظروف نقش نگاری شده و قرآن‌های نفیس اشاره کرد.

ساختمان موزه دوران اسلامی

ساختمان موزه سه طبقه دارد. طبقه همکف محل برگزاری همایش‌ها و اجتماعات موقت است. طبقات اول و دوم هم مربوط به موزه دوران اسلامیاست. تالار‌ قرآن، تالار تیموری، تالار صفوی و تالار قاجار در طبقه اول ساختمان موزه قرار گرفته‌اند و در طبقه دوم تالار صدر اسلام، تالار سلجوقی و تالار ایلخانی وجود دارند.

تالار تیموری

پس از تشکیل سلسله تیموری در اواخر سده‌ هشتم، شیشه‌گری در سمرقند پایتخت تیمور رونق یافته بود. از جمله دستاورد‌های هنری این دوره می‌توان به رواج خط نستعلیق و پیدایش مکتب هنری هرات اشاره کرد.

تالار صفوی

تالار دیگر موزه دوران اسلامی، تالار صفوی است. در سده دهم با آغاز دوره صفوی، قرآن‌هایی با خط زیبای نسخ به قلم خوش‌نویسان نوشته شد. در این دوران شهر‌های هرات، تبریز، کاشان و کرمان از مراکز عال بافت پارچه و قالی بودند. همچنین در این دوره خوشنویسی روی پارچه، ساخت سفالینه و ظروف یک‌رنگ بسیار رایج بوده است.  

تالار قاجار

در دوران قاجار، صنعت فولاد‌سازی و اسلحه سازی پیشرفت کرد. همچنین آثار نقاشی قاجار که تقلیدی از نقاشی‌های کلاسیک اروپا می‌باشد بر روی قاب‌آینه‌ها و دیوارنگاره‌ها قابل مشاهده است. از چهره‌های برجسته نقاشی در آن دوران می‌توان به کمال‌الملک، صنیع‌الدوله و محمد‌خان ملک‌الشعرا اشاره کرد.

تالار قرآن

آخرین تالار درطبقه دوم ساختمان موزه، تالار قرآن است. قرآن‌هایی که با خطوط هچون نسخ که برخی از آن‌ها روی پوست آهو نوشته شده‌اند که مربوط به سده‌های نخست اسلام می‌شوند. در این تالار، یک صفحه از قرآن که با قلم بایسنقر میرزا نوشته شده است، به نمایش عموم درآمده است. نادرشاه در در جنگ‌هایش از این اوراق برای هدایت لشکریان خط مقدم استفاده می‌کرد. برخی از آن‌ها در جنگ سوخته و باقی آن‌ها که سالم مانده‌اند در موزه‌ها نگهداری می‌شوند. تالار قرآن، آخرین تالار طبقه اول در ساختمان موزه دوران اسلامی است.

تالار صدر اسلام

در تالار صدر اسلام، سکه‌های مربوط به آن دوران با ذکر نام پادشاهان و خلفای آن زمان به چشم می‌خورد. ری هم در دوران صدر اسلام به تولید پارچه‌های ابریشمی شهرت یافته بود. کهن‌ترین پارچه‌ای که در این تالار به چشم می‌خورد، ابریشم دو رو از ری است که روی آن‌ها نقش‌های تزئینی از ساسانی‌ها و کتیبه‌هایی به خطوط کوفی دیده می‌شود.

تالار سلجوقیان

روی کار آمدن سلجوقیان، نقطه عطفی در فضای هنری و اجتماعی بود. در تالار سلجوقیان آثار هنری شاخصی از آن دوران به جا مانده است. در دوران سلجوقیان، شیشه‌گری و سفال‌گری در شهرهایی همچون ری، کاشان وگرگان پدید آمدند. که از این میان ری یکی از برجسته‌ترین مراکز هنری در ایران بود. ظروف‌های شیشه‌ای به جا مانده از دوران سلجوقیان، در ویترین‌های این تالار از موزه دوران اسلامی وجود دارند.

تالار ایلخانی

ایلخانیان، نام سلسله مغول است. مغول‌ها که فرزندان چنگیز‌خان به شمار می‌روند، به مدت 83 سال بر ایران حکومت کردند. مغول‌ها هرچیزی که از هنر سلجوقیان باقی مانده بود را نابود کردند. می‌توان گفت که آن دوران، زمان رکود هنر ایران بود. زیرا بسیاری از صنعتگران به دلیل حمله مغولان به غرب کشور رفتند. اما پس از گذشت مدتی، تغییرات اقتصادی و اجتماعی در ایران شکل گرفت. از جمله این تغییرات می‌توان به تکنیک‌های نقره‌‌کوب و طلاکوب اشا مفرغی اشاره کرد.

نقش‌های به جا مانده از دوره ایلخانی کتیبه‌های کوفی و اشعار و نوشته‌هایی به خط نسخ است. در دوران ایلخانیان علاوه بر سفال مینایی، زیباترین سفالینه‌های زرین‌فام و زراندود در کاشان، ری و سلطان آباد ساخته می‌شد. نقش‌های به جا مانده از ظروف زرین فام از چهره‌های مغول و همچنین نوشته‌های نسخ است. با گذشت زمان از تاسیس سلسه ایلخانیان به بعد اهمیت به هنر و معماری هم بیش‌تر می‌شد.

اماکن تاریخی اطراف موزه دوران اسلامی

اگر به موزه هنرهای اسلامی تهران سر زدید، بهتر است زمانی را هم صرف بازدید از سایر اماکن دیدنی در حوالی این موزه کنید. از آنجائی که این موزه بخشی از موزه ملی ایران به شمار می‌رود، حتما پس از بازدید از آن، از موزه ایران باستان که در جنب آن قرار دارد هم بازدید کنید؛ علاوه بر بازدید از موزه ایران باستان، می‌توانید از جاذبه‌های گردشگری منطقه میدان امام تهران (توپخانه سابق) هم دیدن کنید و یک روز فراموش نشدنی را برای خود و همراهان رقم بزنید. در ادامه این بخش، برخی از اماکن گردشگری اطراف این موزه را به شما معرفی خواهیم کرد.

 این میدان یکی از میادین تاریخی تهران و حتی ایران است که پر بیراه نیست اگر بگوییم سابقه تأسیس آن تقریبا با سابقه تأسیس شهر تهران به شکل مدرن، برابر است. میدان توپخانه در فاصله کمتر از 30 دقیقه از موزه دوران اسلامی واقع شده است و به راحتی می‌توانید پس از بازدید از این موزه سری به این میدان بزنید و از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی موجود در آن مثل بناهای زیر هم بازدید کنید:

1. موزه علی اکبر صنعتی
2. موزه بانک سپه
3. موزه عبرت
4. موزه ارتباطات
5. کتابخانه و موزه ملک
6. سردر باغ ملی
7. خیابان سی تیر تهران
8. خانه و موزه مقدم
9. پارک شهر
10. خانه و موزه مقدم
11. موزه ملی قرآن کریم

تهیه بلیط برای بازدید از موزه دوران اسلامی

برای تهیه بلیط موزه دوران اسلامیمی‌توانید سری به سایت این موزه به آدرس زیر بزنید یا از سایت‌های فروش بلیط اماکن گردشگری تهران استفاده کنید. همچنین با هماهنگی با موزه به سادگی می‌توانید در مارکوشیال ایونت موزه گردی برگزار کنید و یک رویداد جذاب را رقم بزنید. برای اینکار تنها کافیست در وبسایت یا اپلیکیشن مارکو ثبت نام کرده و رویداد خود را روی نقشه ایونت‌ها به ثبت برسانید.

اماکن تاریخی اطراف موزه دوران اسلامی

اگر به موزه هنرهای اسلامی تهران سر زدید، بهتر است زمانی را هم صرف بازدید از سایر اماکن دیدنی در حوالی این موزه کنید. از آنجائی که این موزه بخشی از موزه ملی ایران به شمار می‌رود، حتما پس از بازدید از آن، از موزه ایران باستان که در جنب آن قرار دارد هم بازدید کنید؛ علاوه بر بازدید از موزه ایران باستان، می‌توانید از جاذبه‌های گردشگری منطقه میدان امام تهران (توپخانه سابق) هم دیدن کنید و یک روز فراموش نشدنی را برای خود و همراهان رقم بزنید. در ادامه این بخش، برخی از اماکن گردشگری اطراف این موزه را به شما معرفی خواهیم کرد.

میدان توپخانه تهران

توپخانه (میدان سپه) نام قدیمی میدان امام خمینی واقع در شهر تهران است. میدان توپخانه، در دوران قاجار و در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به دستور امیر کبیر در سال 1284 ساخته شد. این میدان در گذشته محل تجمعات اعتراضی بوده است. بسیاری از اعدام‌های سیاسی در این مکان اتفاق افتاده است. امروزه نیز این میدان تبدیل به کانون تمرکز اکثر کسب و کار‌ها و ادارات دولتی شده است. 

آدرس موزه دوران اسلامی

آدرس سایت موزه دوران اسلامی (بخشی از سایت موزه ملی ایران)

برای اطلاع از روش تهیه بلیط این موزه از سایت‌هایی مثل علی بابا، فایند ا تور، تفریحاتی و غیره استفاده کنید. همچنین می‌توانید از راه‌های ارتباطی زیر برای ارتباط با مسئولین این موزه که بخشی از موزه ملی ایران است، کمک بگیرید.

تلفن‌ تماس :

6-66702161-021

66746164-021

مسیر دسترسی به موزه

موزه دوران اسلامی در میدان امام خمینی، خیابان سی‌تیر، خیابان پوفسور رولن در محوطه موزه ملی ایران واقع شده است. اگر هم از طریق مترو قصد رفتن به موزه دوران اسلامیرا دارید، باید در تقاطع خط یک و دو از مترو پیاده شوید. سپس به سمت خیابان امام خمینی بروید تا پس از پنج دقیقه پیاده‌روی به خیابان سی‌تیر برسید.

پیشنهاد می‌کنیم اگر قصد رفتن به این موزه را دارید، حتما طرح ترافیک زوج و فرد در تهران در حوالی میدان امام خمینی را بررسی کنید و از تردد با اتوموبیل شخصی نیز پرهیز کنید زیرا به دلیل عدم دسترسی به جای پارک مناسب در این مناطق از تهران، بایستی بیشتر زمان خود را صرف پیداکردن جای پارک کنید.

ایونت موزه گردی، راهی برای زنده نگه داشتن تاریخ و فرهنگ

بر همه‌ی ما واجب است که از تاریخ و گذشتگان کشور خود آگاهی داشته باشیم. اینکه چه فرهنگی داشته‌اند، چه هنر‌هایی در گذشته مرسوم بوده، هنرهای نقش‌نگاری روی کتیبه‌ها و... وجود موزه‌هایی همچون موزه دوران اسلامی، برای ما نعمت بزرگی است که امکان شناخت گذشته‌ی کشور را برای ما فراهم کرده است. راه‌های دسترسی به این موزه را معرفی کردیم و گفتیم که هم با وسیله شخصی و هم از طریق وسایل عمومی مثل مرو می‌توانید از موزه دیدن کنید. بنابراین اگر فرصت استراحت و تفریح برای شما فراهم شد، حتما سر زدن به موزه دوران اسلامی را در برنامه‌های خود قرار دهید. همچنین به دلیل موقعیت مکانی این موزه، می‌توانید در صورت تمایل به مناطق اطراف آن که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم مراجعه کنید و آخر هفته خوبی در کنار خانواده و دوستان داشته باشید.

در این مطلب از بلاگ مارکوشیال سعی کردیم یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی شهر تهران را به شما عزیزان معرفی کنیم. اگر قصد سفر و گردشگری در تهران و موزه دوران اسلامی را دارید، پیشنهاد می‌کنیم به رویداد‌های سایت مارکوشیال بپیوندید. برای آگاهی بیشتر از مناطق گردشگری دیگر و همچنین کسب اطلاعات لازم قبل از شروع گردشگری، می‌توانید به وبلاگ سایت مراجعه کنید.