• مارکوشیال
• توسط
• جمعه ۳ اسفند ۱۴۰۳

موزه هنرها‌ی ملی | آشنایی با این موزه، آدرس، مشخصات و تصاویر

در این مطلب می‌خواهیم با موزه هنر‌های ملی آشنا شویم. موزه هنرهای ملی مکانی برای زنده کردن ارزش‌ها و اصالت ایرانیان در طول تاریخ ایران زمین است که می‌توان با بازدید از این مکان بیشتر با هنرهای ملی و سنتی ایران آشنا شد. این موزه در سال 1309 با تلاش‌های فراوان مرحوم حسین طاهرزاده بهزاد که خود از هنرمندان، نقاش و مینیاتوریست محسوب می‌شد، صورت گرفت و با گذر زمان گسترده‌تر شد.

موزه هنرها‌ی ملی اولین موزه ایران است و تاکنون توانسته 271 اثر ارزشمند اعم از آثار، نگارگری، تذهیب، میناکاری، مینیاتور، کاشی‌کاری، معرق و منبت‌کاری، گبه و فرش، زری‌بافی، خاتم‌کاری، پارچه بافی و بسیاری از رشته‌های دیگر را در دل خود جا‌ی دهد. این اثر در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۶۹ با شماره ثبت ۱۷۳۲ به‌عنوان یکی از چند آثار برجسته و ملی ایران به ثبت رسید. در ادامه مطلب بیشتر با این موزه ملی آشنا خواهیم شد.

بزرگی و گستردگی موزه هنرها‌ی ملی در گذشته

موزه هنرهای ملی در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار، در محل ساختمان وزارت فرهنگ ساخته شد که باغ بسیار بزرگی بود و گستردگی آن از شمال تا خیابان هدایت فعلی و از جنوب تا میدان بهارستان محسوب می‌شد. اما متاسفانه آن باغ و قصر جای خود را به آپارتمان‌ها‌ی بلند قامت داده و جز نگارخانه ای کوچک چیزی باقی نمانده است که آن هم به موزه تبدیل شده و در روزها‌ و ساعات خاص امکان بازدید از آن وجود دارد.

باغ نگارستان

ساختمان اصلی این موزه برای زمان قاجار می‌باشد و در آن زمان بدست دو معمار که در کار خود همتا نداشتند بنا شد که به نام‌های استاد عبدالله خان و استاد آقاجان اصفهانی معروف بودند.

نام باغ موزه از نام باغی برداشته شده و به دلیل داشتن حوضخانه به حوضخانه باغ نگارستان معروف شده است. شکل این بنا شبیه علامت (بعلاوه) است و با چهار شاه نشین بدون در و پنجره است که به درون باغ راه دارد. این بنا به سبک کلاه فرنگی ساخته شده و دارای دو تالار به نام‌های تالار دلگشا و قلمدان است یک رستوران به نام رستوران روحی از اماکن موجود در باغ نگارستان است.

شکل داخلی موزه هنرهای ملی

تا نیم قرن پیش در داخل این موزه حوض دایره شکلی بود که با پوشش سنگ‌های مرمر شکل گفته بود این حوض دارای فواره‌ای بود که آب از میان این ستون‌هایی به داخل حوض ریخته ‌می‎‌شد که صحنه‌ی مجذوب کننده ای را به نمایش می‌گذاشت. بعد‌ها برای مناسب بودن محل این بنا برای موزه، حوض وسط ساختمان برداشته شد و در بخش‌های جنوبی و شمالی بنا نیز قسمت‌هایی اضافه شد. درنتیجه نمای داخلی حوض‌خانه یا موزه هنرهای ملی از شکل صلیب به شکل مستطیل تغییر شکل داد و بام کاه‌گلی آن به شیروانی آهنی تبدیل شد.

مدرسه صنایع قدیمه

در سال 1309مرحوم حسین طاهر‌زاده بهزاد موزه هنرهای ملی را با عنوان مدرسه قدیمه به دلیل ایجاد انگیزه و شکوفایی هنرهای ملی بنا نهاد تا به این وسیله این موزه محلی باشد برای حفظ و نگهداری از ارزش‌های ملی و سنتی.

مرحوم حسین طاهرزاده بهزاد

استاد حسین طاهرزاده بهزاد درسال 1266شمسی در شهر تبریز و خانواده ای روحانی چشم به جان گشود. او پدری کتابخوان و جدی داشت که تربیت فرزندانش برای او جزو اولویت‌هایش محسوب می‌شدند. ویژگی‌های مرحوم حسین طاهرزاده باعث شد تا استعدادی که در زمینه‌ی هنر و نقاشی داشت شکوفا شود و مدتی به دلیل مخالفت خانواده پنهانی به نقاشی بپردازد. وی درس نقاشی را طی دوره ای زیر نظر نقاش بنام آقامیرزا غفار فرا گرفت و سپس برای ادامه تحصیل و هنر نقاشی به تفلیس گرجستان رفت. او مدتی با روزنامه ملانصرالدین همکاری کرد و کاریکاتور می‌کشید پس از بازگشت به تبریز ابتدا نشریه‌ای به راه انداخت و در طی آن زمان با نشریه‌هایی چون حشرات الارض همکاری کرد و کتاب‌های سفینه طالبی، اخلاق مصور و تاریخ مصور را به تصویر کشید.

در سال 1308شمسی ابتدا به ریاست نقشه کشی منطقه و بعد از آن به ریاست صنایع قدیم و هنرستان هنرهای زیبا منصوب شود. او در زمان خود توانست پیشرفت‌های بسیار زیادی کند و سپس موزه هنرهای ملی یا همان هنرهای زیبا را راه اندازی و تاسیس کند او در ساخت کاخ مرمر، مجموعه سعدآباد و کاخ‌های دیگر کمک‌های بسیاری کرد. او در رشته‌هایی مثل نقاشی، مینیاتوری، دستی بر آتش داشت و سرانجام این هنرمند بنام در 21 اسفند سال 1341 در استانبول فوت شد و جنازه‌ی او به خواسته‌ی خودش در امام‌زاده قاسم دفن و به خاک سپرده شد. ایشان برادر کریم طاهر زاده بهزاد معمار مشهور ایرانی بودند.

تاریخچه‌ی ‌باغ نگارستان و نقاشی‌های آن

باغ نگارستان که محل ییلاقی معروفی در زمان حکومت قاجاریان به خصوص فتحعلی شاه بود به دلیل داشتن طرح و نقش‌ها‌یی زیبا و هم چنین تابلوهایی که اثر دست استادان و هنرمندانی چون، میرزا جانی نقاش، میرزا بابا نقاش، عبدالله خان نقاش باشی و مهرعلی آقا نقاش بود بر زیبایی این عمارت باشکوه می‌افزود. عمارت دلگشا یا حوضخانه، معروف‌ترین بنای باغ، به صورت کوشکی هشت ضلعی و دو طبقه در وسط باغ نمایان بود.

طبقه پایین این عمارت باشکوه و زیبا را بنای حوضخانه و طبقه‌ی بالای آن را تالاری به نام تالار دلگشا شکل داده بود که با دیوارکوب‌ها و تابلوهای نقاشی، مثل نقاشی گروه فرانسوی و صف سلام فتحعلی شاه تزئین شده بود. باتوجه به تغییر کاربری این باغ به موزه هنرهای ملی در نتیجه تمامی دیوارنگارهای آن رو به انهدام و تخریب می‌رود.

نمونه آثار فاخر ملی و ارزشمند در موزه هنرهای ملی

آثار ملی از ارزشمند‌ترین و فاخرترین گنجینه‌های مهم و فرهنگی یک کشور هستند و نوعی افتخار برای مردم آن کشور محسوب می‌شود. چرا که این آثار نشان می‌دهند که ایران دارای فرهنگی دیرینه و غنی سرشار از استعدادها است. همانطور در ابتدای مطلب اشاره کردیم موزه هنر‌های ملی ایران رشته‌های فراوان و مختلفی را در خود جای داده است.

یک نمونه از این آثار تابلوها و نقاشی‌هایی هستند که کار دست استادان معاصر و مینیاتور بزرگ کشورند که تعدادشان از پنجاه اثر فراتر است. الهام و ایده گرفته از داستان‌های حماسی، عرفانی و فلسفی همچون هفت پیکر، خسرو شیرین، یوسف و زلیخا، شاهنامه فردوسی، لیلی و مجنون و دختر ترسا هستند. همچنین شعرای بنام و سرشناس ایران مانند خیام، حافظ، فردوسی، مولوی، نظامی، عطار و جامی مورد توجه و هم سلیقه با هنرمندان نقاش بوده که حاصل آن‌ها کارهای هنرمندانی مثل علی کریمی، علی مطیع، علی اسفرجانی، محمدعلی زاویه و مقیمی تبریزی است.

قوانین ورود به موزه هنرهای ملی

بازدید از موزه‌ها شما را با تاریخ و تمدن آن شهر بیشتر آشنا می‌کند. برای بازدید از موزه‌ها آداب همگانی وجود دارد که با آشنایی با این قوانین دیگر کسی در موزه‌ها به شما تذکر نمی‌دهد.

بعضی از این قوانین به طور مستقیم و با روش‌های مختلف به اطلاع بازدیدکنندگان می‌رسد و برخی از آن‌ها در واقع قوانین و آداب پنهان بازدید از موزه هستند. سعی کنید، در محیط موزه ساکت باشید و از بلند صحبت کردن دوری کنید. توجه کنید که تالارهای هر موزه‌ای جای بلند صحبت کردن نیست، بنابراین اولین قانون بازدید از موزه این است که در موزه سکوت را رعایت نمایید و یا با صدای آرام صحبت کنید. برای ورود به موزه‌ها ابتدا باید داخل وزارت ارشاد شوید و با ارائه‌ی کارت شناسایی، برگه‌ای به عنوان مجوز ورود به موزه دریافت کنید. برای خروج، مسئولین موزه آن برگه را امضا و تایید می‌کنند و سپس با گذشتن از چند ساختمان شما به موزه می‌رسید.

تعداد اتاق‌ها و اماکن موجود در باغ موزه نگارستان

همانطور که گفته شد این عمارت دارای دو تالار دلگشا و قلمدان است که اتاق‌هایی با درهای چوبی و دو تالار بزرگ در اطراف ساختمان مرکزی این باغ وجود دارد، این باغ شامل شصت و چهار اتاق، چهار تالار، کتابخانه‌ای با چهار سالن بزرگ به متراژ 600 متر زیر بنا دارد. تمامی این تالارها با استفاده از آینه کاری و طراحی‌های زیبا که ترکیبی از رنگ‌های طلایی و نقره‌ای می‌باشد و همچنین چلچراغ‌های چشمگیر، مزین شده است.‌

در این روزها قسمتی از باغ موزه نگارستان و ساختمان کاخ باقی مانده و در زمین آن، ساختمان‌هایی از جمله، دانش سرای عالی قبل، سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بنا شده است.

وقایع مهم رخ داده در باغ نگارستان

در طول تاریخ این بنای باشکوه، اتفاقات و رویدادها‌ی متعددی رخ داده که برای نمونه می‌توان به تاج گذاری محمد شاه قاجار بر روی تخت طاووس و کشته شدن میرزا ابوالقاسم قائم مقام محمد شاه درماه صفر 1251 هجری قمری در زیرزمین عمارت اشاره کرد. همچنین تاسیس اولین مدرسه فلاحت در زمان مظفرالدین شاه و در سال 1318 توسط داشر اتریشی، گشایش مدرسه صنایع مستظرفه در زمان وزارت ابراهیم حکیم‌الملک در سال 1329 هجری قمری و 1295 هجری خورشیدی، نام‌ گذاری این بنا به عنوان وزارت عدلیه در سال 1304 هجری خورشیدی، در نظر گرفته شدن این بنا به عنوان محل دائم دارالمعلمین و دانش‌سرای عالی در سال 1307 هجری خورشیدی که در پی آن دو دانشکده مهم ادبیات و علوم اجتماعی در آن شکل گرفت، از دیگر وقایع مهمی بوده‌اند که در قرن گذشته در این باغ اتفاق افتاده‌اند.

در سال‌های بعدی شکل گرفتن نخستین فرهنگستان ایران در اتاق شورای دانش‌سرا در سال 1314 هجری خورشیدی، شروع فعالیت علمی نهاد‌های لغت‌نامه دهخدا، نهاد جغرافیا و نهاد زبان‌های خارجی در سال 1335 هجری خورشیدی، واگذاری باغ نگارستان به نهاد تحقیقات اجتماعی در سال 1337، جایگزینی پژوهشکده فرهنگ و هنر در سال 1377 هجری خورشیدی و سرانجام تغییر نام این محل به پژوهشکده به موسسه پژوهشی فرهنگ و هنر در سال 1381 شمسی از اتفاقات مهم معاصر در این محل بوده‌اند.

 مسیرهای دسترسی به موزه هنرهای ملی

علاقه‌مندان به این بناها و آثار تاریخی می‌توانند با وسیله‌ شخصی‌شان، از انتهای خیابان جمهوری یا از خیابان انقلاب و سپس خیابان ابن‌سینا، به موزه دسترسی داشته باشند. به‌دلیل ازدحام و ترافیک همیشگی در این محورها، توصیه می‌شود با اتوبوس‌های خیابان جمهوری به بهارستان یا از طریق خط دو مترو در ایستگاه بهارستان که در ابتدای خیابان کمال‌الملک واقع است، به موزه بروید. هم چنین به دلیل زوج و فرد بودن و عدم نبود پارکینگ نزدیک به این موزه بهتر است که با وسیله شخصی به این موزه نروید.

برای آشنایی با فرهنگ و هنر ایران، بازدید از موزه‌ها تنها راه نیست؛ بلکه شما می‌توانید به کتابخانه ملی ایران مراجعه کرده و با کتاب‌های گوناگون در زمینه‌های مختلف آشنا شوید. زبان‌ها مختلف و با قالب‌های گوناگون بوده و می‌توانند ساعت‌ها شما را سرگرم کنند و اوقات مفرح و خوشی را برای شما رقم بزنند.

این کتابخانه‌ها چند قدم با وزارت ارشاد و سپس موزه، فاصله دارند. ساعات و روزهای کاری موزه طبق ساعات کاری اداری، همه ‌روزه ‌غیر از روزهای پنج‌شنبه‌ و جمعه از ساعات هشت الی شانزده با همراه‌ داشتن کارت‌شناسایی، پذیرای بازدید‌کنندگان خواهد بود.

رویداد موزه گردی با مارکوشیال

در پلتفرم مارکوشیال، می‌توانید به سادگی انواع ایونت‌های مختلف را ایجاد نمایید و از یک تجربه جمعی در کنار دوستان خود لذت ببرید. در بستر مارکو فضای ایجاد انواع ایونت‌های مختلف برای شما ایجاد شده است تا به سادگی بتوانید تنها با ثبت نام در وبسایت یا اپلیکیشن مارکو و ثبت ایونت روی نقشه جامع مارکو، بهترین تجربه را برای خود رقم بزنید و یک ایونت فوق‌العاده موزه‌گردی بسازید.

در این مقاله سعی کردیم شما را با یکی از شاخص‌ترین و تخصصی‌ترین موزه‌ی ایران یعنی موزه‌ی هنرهای ملی که در شهر تهران بنا شده و از نظر معماری می‌توان گفت که نه تنها در زمان حال بلکه در زمان گذشته نیز بی‌نظیر بوده، آشنا کنیم. موزه هنرهای ملی موزه‌ای است که با بازدید از آن می‌توانی به ایرانی بودنمان افتخار کنیم. چرا که این موزه نشان از آن دارد که ایرانیان از زمان گذشته تاکنون به فکر گسترش علم و فرهنگ به طریق‌های مختلف بوده‌اند و در اکثر هنرها سر رشته داشتند. باغ نگارستان و حوض‌خانه موزه هنرهای ملی یکی از بخش‌های این مکان است که راجع به اتفاقات و رویدادهایی که در آن رخ داده و همین‌طور معماری بی‌نظیری که کار دستان هنرمندان ایرانی است، توضیح داده‌ایم.

لازم به ذکر است، برای آشنایی با موزه هنرهای ملی و همینطور سایر موزه‌های ایران و قدمت و سازندگان این مکان‌ها می‌توانید به وبلاگهای مارکوشیال مراجعه کنید. همچنین رویدادها و گردهمایی‌های دوستانه‌ای را تشکیل دهید و از نزدیک از فضا و معماری این بناها لذت ببرید.