• مارکوشیال
• توسط

• جمعه ۹ آبان ۱۳۹۹

کلیسای سرکیس مقدس (Saint Sarkis Cathedral)

مقدمه

اگر عکس‌های دهه 50 شهر تهران را دیده‌ باشید، حتما چشمتان به کلیسای سرکیس مقدس نیز خورده است. این کلیسا جزو قدیمی‌ترین کلیساهای شهر تهران و کشورمان است. از این مکان به عنوان بزرگ‌ترین کلیسای تهران نیز یاد می‌شود. نمای کنونی این کلیسا در مقایسه با قدیم دستخوش تغییراتی شده است.

این کلیسا با هزینه شخصی یک مرد ارمنی به اسم مارکار سرکیسیان ساخته شده و معماری آن هم به عهده مهندسی اوژن آفتاندیلیان بوده است. پروژه ساخت کلیسای سرکیس در سال 1349 شمسی به اتمام رسیده و هنوز هم پررونق است. معماری این کلیسا بسیار زیبا است و هر ساله افراد بسیار زیادی برای بازدید از این مکان به تهران می‌آیند. در این مطلب وبلاگ مارکوشیال تصمیم داریم در خصوص این کلیسا صحبت کنیم، پس تا انتها همراه ما باشید.

کلیسای سرکیس مقدس

همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم کلیسای سرکیس مقدس، به عنوان بزرگ‌ترین کلیسای شهر تهران شناخته می‌شود. اهمیت این کلیسا به دلیل قرار گرفتن مقر شورای خلیفه‌گری ارامنه استان تهران و همچنین شمال ایران می‌باشد. خلیفه‌گری ارامنه در واقع مسئول رسیدگی به کارهای کلیساها، مدارس، گورستان‌ها و نیز امور روزمره مانند ثبت تولد، ازدواج و طلاق است. دفتر اصلی خلیفه‌گیری ارامنه در محوطه کلیسای سرکیس مقدس قرار دارد. 

کلیسای سرکیس محل استقرار اسقف اعظم بوده و با توجه به این موضوع، این مکان اهمیت ویژه‌ای برای ارامنه دارد. بازدید از این مکان زیبا و تاریخی می‌تواند حال و هوای شما را عوض کند، پس پیشنهاد می‌کنیم برای زنده نگه‌داشتن مکان‌های تاریخی استان تهران و کشور، در کلیسای سرکیس حاضر شوید.

تاریخچه کلیسای سرکیس مقدس

پروژه تاسیس کلیسای سرکیس مقدس، در دهه 40 شمسی کلید خورد. این کلیسا با توجه با افزایش جمعیت ارامنه در شهر تهران ساخته شد. جالب است بدانید که کلیسای سرکیس در مرکز محله‌های ارمنی‌نشین پایتخت ساخته شده است. در آن زمان نیاز به یک کلیسای خوب در شمال پایتخت احساس می‌شد به علت اینکه تمامی کلیساها تهران در قسمت جنوبی این شهر واقع شده بودند. 

پس از فوت مارکار سرکیسیان، فرزندان او وظیفه ساخت کلیسای سرکیس را برعهده گرفتند. کلنگ اولیه احداث این مکان در سال 1343 هجری شمسی با تشریفات بسیار ویژه و با حضور اسقف اعظم به زمین زده شده است. سرانجام در سال 1349 هجری شمسی ساخت این کلیسا به اتمام رسید و درست در تاریخ 9 اردیبهشت سال 1352 تقدیس و افتتاح گردید. این کلیسا در شروع کار خود بسیار پررونق بوده و در حال حاضر هم محل عبادت بسیاری از ارامنه‌های استان تهران است.

سرکیس مقدس کیست؟

سرکیس مقدس یکی از قدیسان ارمنی بوده است که در حدود قرن 4 میلادی در ارتش روم خدمت می‌کرد. اما با توجه به اینکه وی مسیحی بود، به اجبار این ارتش را ترک کرده و به سمت ارمنستان بازگشت. پادشاه وقت ارمنستان نیز او را نپذیرفت؛ علت این موضوع هم فشارهای بسیار زیاد امپراتوری روم بر پادشاه ارمنستان بود. همین اتفاقات موجب شد که سرکیس مقدس در دربار ایران حضور پیدا کرده و به عضویت ارتش شاپور دوم ساسانی درآید.

 در آخر نیز سرکیس متهم به تبلیغ دین مسیحیت شد و به همراه فرزند و چند تن از یارانش اعدام شد. همین مسأله سرکیس را به یکی از چهره‌های مقدس ارامنه تبدیل کرد. جالب است بدانید که در بسیاری از مناطق ارامنه‌نشین، کلیسایی به اسم او ساخته شده است.

معماری فوق‌العاده زیبا کلیسای سرکیس

طرح ساخت کلیسای سرکیس مقدس، از معماری قرون وسطی و همچنین کلیساهای بسیار قدیمی کشور ارمنستان الگوبرداری شده و شکل آن نیز به صورت صلیب می‌باشد. زمانی که به این کلیسا وارد شوید می‌توانید شکل یک صلیب را در نمای داخلی آن ببینید. ورودی اصلی کلیسای سرکیس مقدس، در ضلع غربی این مجموعه قرار دارد و محراب آن هم در بخش شرقی آن واقع شده است. بر اساس اعتقادهای ارامنه محراب کلیسا به سمت خورشید و نور ساخته شده است.

به غیر از درب اصلی، دو در هم در زیر ناقوس‌خانه و کناره‌ها قرار دارد. از نکات بسیار جذاب در خصوص این کلیسا می‌توان به نمای شیشه‌ای آن در قسمت غربی این مکان اشاره کرد. البته این نما بر اثر اصابت موشک به محلی نزدیک به کلیسای سرکیس مقدس در دهه 60 شمسی، به طور کامل فرو ریخت و بعد از گذشت چند سال با سنگ مرمر سفید بازسازی شد. بالای درب اصلی کلیسا سه عدد  نورگیر هم قرار دارد.

وجود سه گنبد، سه نورگیر و سه در، نماد تثلیث هستند. همانطور که می‌دانید عد 3 در بین مسیحیان جهان بسیار مقدس است. گنبد اصلی این مجموعه از نوع تک‌ناوی است و بسیار بزرگ می‌باشد. این گنبد نیز در دهه60 شمسی آسیب دید. سپس با ترک خوردن سقف کلیسا و نبود توان برای تحمل وزن این گنبد، مهندسین مجبور شدند که 4 ستون در زیر آن نصب کنند و استحکام این گنبد را قوت ببخشند.

تالار کلیسای سرکیس

تالار اصلی کلیسای سرکیس عظمت بسیار زیادی دارد. چهار ردیف نیمکت در دو سمت راهرو قرار دارد و محراب کلیسا به شکل یک نیم‌دایره در ضلع شرقی واقع شده است. این محراب دارای هفت پله و چهار ستون است که این چهار ستون نماد چهار حواری صاحب کتاب انجیل هستند. دو ستون دیگر در جلوی این محراب قرار دارد که در واقع نماد دو حواری بارتوقیمیوس و تادیوس هستند. در تاریخ آمده که این دو حواری راهی ارمنستان شده‌اند و در آن منطقه به شهادت رسیده‌اند.

دوازده عدد شمع برای یادبود حواری حضرت مسیح در داخل محراب نصب شده است. در دو سوی این محراب نیز دو امانت‌خانه قرار دارد. در ضلع شرقی این محراب یک حوض تمعیدکودکان واقع شده است که نماد تمعید حضرت مسیح در رود اردن به دست یحیی تمعیددهنده می‌باشد. بعلاوه یک صندلی در جایگاه ویژه رو به روی محراب قرار دارد که محل نشستن اسقف اعظم بوده است. همه این موارد جزو جاذبه‌ها و زیبایی‌های کلیسای سرکیس مقدس است که نباید دیدن آن‌ها را از دست داد.

نقاشی‌های زیبای کلیسا

یکی از بهترین خصوصیات کلیسای سرکیس مقدس، نقاشی‌های بسیار زیبای درون است. بر دیواره بالایی محراب سه نقاشی قابل مشاهده است. این نقاشی‌ها بسیار زیبا هستند و خود را از سایر نقاشی‌های این کلیسا متمایز کرده‌اند. یکی از آن‌ها نمادی از نبرد یزگرد سوم ساسانی و وارطان مقدس می‌باشد. نقاشی‌های دیگر این کلیسا هم به مصلوب شدن حضرت عیسی مسیح و عروج وی مربوط می‌شود. در کلیسای سرکیس می‌توانید تابلوی شام آخر را هم مشاهده کنید.

شما با ورود به این کلیسا می‌توانید شیشه‌های نقاشی‌شده زیبا را ببینید و لذت ببرید. این شیشه‌ها در دو ضلع شمالی و جنوبی کلیسای سرکیس واقع شده‌‌اند. این شیشه‌های نقاشی‌شده در واقع تصاویر حضرت مریم و عیسی مسیح را به نمایش درآورده است. از این نقاشی‌های زیبای شیشه‌ای به عنوان نورگیر و پنجره هم استفاده می‌شود.

گنبد کلیسا

گنبد کلیسای سرکیس مقدس، بدون هیچ تکیه‌گاهی ساخته شده است و در هوا معلق و بر روی سقف این کلیسا قرار گرفته است. گنبد کلیسای سرکیس بسیار زیبا بوده و در واقع یکی از دلایل پر بازدید بودن این مجموعه است. اگر به این کلیسا آمده‌اید به احتمال زیاد این گنبد توجه شما را جلب کرده است. اگر هم نیامده‌اید، بازدید آن را از دست ندهید.

یادگاری از نسل‌کشی ارامنه

در ضلع شرقی کلیسای سرکیس یادبودی از نسل‌کشی ارامنه قرار گرفته است. این یادمان در اردیبهشت ماه سال 1352 هجری شمسی نصب شده و جلوه خاصی را به کلیسای سرکیس مقدس بخشیده است. یادمان نسل‌کشی ارامنه از سنگ مرمر سفید ساخته شده است و نزدیک به سه و نیم متر ارتفاع آن می‌باشد. زیر آن هم می‌توانید عبارت فارسی ( یادبود شهدای ارامنه ) را مشاهده کنید.

حادثه نسل‌کشی ارامنه در جنگ جهانی اول بین سال‌های 1915 تا 1917 اتفاق افتاده است. این جنایت بزرگ توسط دولت عثمانی صورت گرفت و نزدیک به یک و نیم میلیون از ارمنی‌های ساکن در مناطق آناتولی شرقی، به قتل رسیدند. ارامنه ساکن در این مناطق به اجبار از خانه‌های خود تبعید شدند و بسیاری از آن‌ها هم جان خود را از دست دادند. 

آرامگاه آرداک مانوکیان

یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی و زیبای کلیسای سرکیس مقدس آرامگاه آرداک مانوکیان است. در گوشه جنوب شرقی محوطه کلیسای سرکیس، مقبره آرداک مانوکیان یا همان اسقف اعظم قرار دارد. وی طی سال‌های 1961 تا 1999 رهبر دینی ارامنه شمال کشور و پایتخت بوده است. او در شهر بیروت متولد شده و در دانشگاه تهران استاد رشته ادبیات و زبان ارمنی نیز بوده است. 

ناقوس‌خانه‌های کلیسا

کلیسای سرکیس مقدس از دو ناقوس‌خانه برخوردار است. این دو ناقوس‌خانه در دو طرف ضلع غربی کلیسا قرار دارند و در بالای دو ورودی این مجموعه، به صورت برجی با پلان 4 گوش واقع شده‌اند. در بخش انتهای آن‌ها گنبدهایی که به گنبد اصلی کلیسا هم شباهت دارند، با ساق ناقوس‌های کلیسای سرکیس ایروان پایتخت ارمنستان، طراحی شده است. در قسمت بالایی ورودی‌ها، دیر زیر برج‌های ناقوس‌خانه‌ها، چند نورگیر طراحی شده که به بخش داخلی فضای برج‌ها باز می‌شود. از ناقوس‌خانه کلیسای سرکیس مقدس، می‌توان به عنوان یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این مکان یاد کرد.

طرفداران بسیار زیاد

در ابتدای این مقاله عنوان شد که در حال حاضر کلیسای سرکیس مقدس از طرفداران بسیار زیادی در پایتخت و حتی کل کشور برخوردار است. شاید برای شما جالب باشد اما هر ساله افراد بسیار زیادی از شهرهای مختلف کشور برای بازدید از این مجموعه، به تهران سفر می‌کنند. عوامل بسیار زیادی دست به دست هم داده‌اند که این کلیسا مورد توجه علاقمندان قرار بگیرد. این عوامل عبارتند از:

- ساخت و طراحی زیبا

- فضای بسیار آرامش‌بخش

- ناقوس‌خانه‌های جذاب و دیدنی

- برگزاری جشن‌های مختلف

- زیبایی صحن کلیسا

- وجود آرمگاه آرداک مانوکیان

- گنبدهای بسیار زیبا

- تالار تماشایی و...

آدرس کلیسای سرکیس مقدس

بسیاری از مردم استان تهران علاقه بسیار زیادی به بازدید از کلیساهای واقع شده در این شهر دارند. برخی از افراد برای بازدید از کلیساها پایتخت کشور، به جنوب شهر می‌روند. اما اگر نام کلیسای سرکیس مقدس به گوش شما نخورده است، باید بگوییم که این کلیسا در شمال شهر تهران واقع شده است. پیشنهاد می‌کنیم که یک روز از اوقات فراغت خود را به تماشای کلیسای سرکیس تهران اختصاص دهید. آدرس این کلیسا در پایین صفحه درج شده است. 

- تهران، خیابان کریم خان زند، ابتدای خیابان نجات اللهی ( آدرس دهی به کمک نقشه گوگل )

سخن پایانی

در این مطلب وبلاگ مارکوشیال به معرفی کلیسای سرکیس مقدس تهران پرداختیم. این کلیسا زیبایی‌های بسیار زیادی دارد و می‌تواند توجه شما را جلب کند. سایت و اپلیکیشن مارکوشیال در خدمت شما عزیزان است که بتوانید به راحتی در این کلیسا حاضر شوید. شما می‌توانید در مارکوشیال یک تیم تشکیل دهید و افراد علاقمند را به حضور در این کلیسا دعوت کنید. خودتان هم می‌توانید در یکی از رویدادهای بازدید از کلیسای سرکیس شرکت کنید و از این مجموعه دیدن فرمایید.