• مارکوشیال
• توسط

• چهارشنبه ۸ مرداد ۱۳۹۹

موزه فرش ایران | آشنایی با این موزه + آدرس + مشخصات + تصاویر

مقدمه

تاکنون پیش آمده که این سوال در ذهن شما نقش ببندد که چرا یکی از مولفه‌های که ایران را به نام آن می‌شناسند، قالی است؟ یا چرا می‌گویند قالی دستباف ایرانی بهترین کیفیت را در بین فرش‌های سراسر جهان دارد؟ این امر بدون شک در ارتباط مستحکم با تاریخ و خاستگاه این هنر در ایران و در دوره‌های مختلفی از زمان است . بهترین مکان برای یادگیری در مورد فرش ایرانی و تاریخ جذاب آن موزه فرش ایران است. در موزه فرش ایران که در دنیا منحصر به فرد هست، با یک نگاهی سریع و بدون دقت، فرش‌هایی از سبک‌های مختلف قابل مشاهده است.

قالی‌های نفیس در موزه فرش ایران هر کدام داستانی از دل تاریخ را برای شما بازگو خواهند کرد و هر کدام کتابی از گره‌ها، رج‌ها و رنگ‌ها برای تعریف این داستان‌ها هستند. نکته مهم که شاید کمتر کسی در مورد درباره فرش‌های ایرانی بداند آن است که فرش بافی در ایران در دل تاریخ رشد کرده است و بالیده و به حدود 5000 سال قبل یا همان عصر مفرغ برمی‌گردد. متأسفانه، اکنون ما فقط برخی از قطعات فرسوده باقی مانده از آن فرش‌ها را داریم. اگر می‌خواهید برای ساعاتی فارغ از هیاهوی دنیای بیرون در دل تاریخ و هنر ایران زمین قدم بزنید بدون شک باید بدانید که موزه فرش ایران کجاست و چه مشخصاتی دارد؟

آشنایی با موزه فرش ایران

فرش یکی از مهمترین و البته قابل توجه‌ترین مواردی که در یک خانه ایرانی می‌توان یافت، است. تنوع و گوناگونی آن بسیار بالاست. به همین خاطر هم هست که در هر خانه ایران دست کم یک یا دو مورد از نقوش و طرح‌های فرش ایرانی را می‌توان مشاهده کرد. با کمی دقت می‌توان فهمید که قالی ایرانی پر از الگوهای جالب و نمادین است. این الگوها گاهی در مورد افسانه‌ها و داستان‌های قدیمی پارسی است و گاهی عناصر مهم طبیعت ایران را به زیباترین شکل به نمایش درمی‌آورند.

قالی بافی در ایران انواع مختلفی دارد و می‌توان این هنر زیبا و متعالی را هم به صورت کفپوش، دیوارکوب و هم اشکال مختلف دیگر استفاده کرد. فرش به خودی خود به دلیل اینکه یک هنر اصیل است در نزد مردم ایران، ارج و قرب بالایی دارد. قدم زدن بر روی آنها با کفش تقریباً در هر خانه ایرانی ممنوع است. 

هنر قالی بافی کار هر کسی نیست و حتی فراتر از یک کار بوده و هنر است. در کنار این موارد، فرش‌های ایرانی یک تابلو هنری هستند که عناصر مربوط به فرهنگ اقوام مختلف ایرانی را به بهترین شکل به نمایش در می‌آورند. بهترین نوع فرش دستباف هستند. آنچه در مورد این فرش‌های دستبافت جالب توجه است این است که بیشتر آنها الگوی مکتوب ندارند. فرش بافی (این کار سنتی خانم ها است) فقط از تخیل خود برای انجام این کار استفاده می کند. جالب نیست؟ خوشبختانه می توانید با این هنر اصیل ایرانی در موزه فرش ایران به صورت کامل و از نزدیک آشنا شوید.

معماری موزه فرش ایران

به هیچ وجه نمی‌توان انکار کرد که موزه فرش ایران یک گنجینه ملی بسیار بزرگ و ارزشمند است که در آن شما می‌توانید فرش‌هایی از زمان‌های مختلف و از سراسر ایران؛ از فرش‌های خوش ساخت اصفهان تا فرش‌های دستباف زیبا عشایر قشقایی را پیدا کنید. نکته مهمی که در یک نگاه پیرامون معماری موزه فرش ایران به چشم می‌آید؛ ساختمان موزه است.

 اگر از نزدیک نگاه کنید، می‌بینید که این ساختمان مانند یک فرش غول پیکر به نظر می‌رسد! این کار هنر عبدالعزیز میرزا فرمانفرمائیان، معمار این موزه است. وی همچنین ساختمان را به گونه‌ای طراحی کرده که ستون‌ها سایه‌هایی بر روی ساختمان بیندازند تا دمای گرم در تابستان از این روش کاسته شود. ساختمان موزه با معماری زیبا و تزئینات خاص، به صورت چشمگیری آن را با هنر گلیم و گلیم‌بافی مرتبط می‌کند و با وقاری شکوهمندانه در کنار پارک لاله قد علم کرده و خودنمایی می‌کند.

تاریخچه موزه فرش ایران 

در سال 1976 میلادی مطابق با 1354 خورشیدی پیشنهاد شد که موزه فرش ایران تأسیس شود. در همین راستا بود که برخی از کارشناسان خبره در زمینه هنر فرش و فرش‌بافی برای جمع آوری انواع مختلف فرشهای با ارزش به چندین شهر و کشور سفر کردند و پس از مدتی مجموعه‌ای منحصر به فرد و ارزشمند در راستای این هدف جمع آوری شد. روند تکمیل گنجینه موزه فرش ایران بعدها نیز با همان اهمیت اولیه ادامه پیدا کرد.

تاریخ گشایش و افتتاح رسمی موزه فرش ایران 22 بهمن 1356 مطابق با یازدهم فوریه 1978 میلادی ذکر شده است. در ابتدا تعداد محدودی از فرش‌های ایرانی در این موزه وجود داشت. همانگونه که گفته شد کار برای تکمیل این مجموعه متوقف نشده و تعداد قالی‌های موجود در آن به تدریج بهبود یافت. از گذشته تا به حال بسیاری از قالی‌های با ارزش در موزه فرش ایران برای حفظ میراث فرهنگی و انتقال تجربه تاریخی و هنری به معرض نمایش گذاشته شده اند. همچنین هدف اصلی از تأسیس این موزه توسعه هنر فرش بافی و جمع آوری انواع فرش از سراسر کشور بود. به این خاطر است که همه صحب نظران معتقدند که موزه فرش ایران برای دوستداران فرهنگ و هنر نه تنها در ایران بلکه در کل جهان به یک منبع بی‌همتا برای مطالعات، مشاهدات و تحقیق تبدیل شده است.

دسترسی به موزه فرش ایران

اصلاً کار دشواری نیست که در شهر شلوغ تهران موزه فرش ایران را پیدا کنید. این مجموعه در شمال غربی و نبش پارک لاله واقع شده و دقیق‌تر می‌توان گفت در نقطه اتصال فاطمی و کارگر قرار دارد. شما به سادگی هرچه تمام‌تر می‌توانید با استفاده از وسایل نقلیه شهری یا ماشین شخصی خودتان به این مکان برسید. برای راهنمایی بهتر لوکیشن دقیق موزه فرش ایران بر روی نقشه زیر آمده است:

برای رسیدن به موزه اگر استفاده از وسایل نقلیه عمومی را مد نظر دارید؛ بهترین راه پیاده شدن در ایستگاه مترو میدان انقلاب اسلامی است. علاوه بر آن در خیابان کارگر اتوبوس‌های شرکت واحد نیز وجود دارد که شما را به موزه می‌برند که از ساعت 09:00 الی 16:00 در تمام روزهای هفته به جز دوشنبه به روی علاقه‌مندان باز است. ( مسیریابی به کمک نقشه گوگل )

حتی در کنار بازدید از این موزه شما می‌توانید یک تور در پارک زیبای لاله نیز داشته باشید و از دیگر موزه جذاب تهران یعنی موزه هنرهای معاصر تهران نیز که در نزدیکی آن قرار دارد دیدن کنید. سایر جاذبه‌های تاریخی و دیدنی اطراف آن نیز برای بازدید خالی از لطف نیست از جمله: موزه جواهرات ملی، موزه مقدم، باغ نگارستان، موزه ملی ایران ، موزه شیشه و سرامیک ایران و ... . 

بخش‌های مختلف موزه فرش ایران 

فضای اصلی موزه دارای مساحت 3400 متر مربع بوده و شامل دو سالن است یکی برای نمایش بیش از 150 نوع فرش ایرانی و دیگری برای نمایشگاه‌های موقت و فصلی. تالار طبقه همکف به نمایشگاه‌های اختصاصی و یک طبقه فوقانی به نمایشگاه موقت گلیم و فرش اختصاص یافته است. علاوه بر این ، تالار اصلی که با شاهکارهای فرش دستباف و فرش هایی از نقاط مختلف ایران تزئین شده، همچنین نقشه‌های عظیمی را داراست که بر روی دیوار آویزان شده‌اند، نشان دهنده شهرها و شهرهایی بزرگ است که به دلیل فرش‌های خود معروف هستند. یک حوضچه کوچک و سنتی که در مرکز سالن قرار دارد جذابیت دیگری به جو می‌بخشد. 

در موزه سالن نمایشگاهی وجود دارد که فیلم‌های تخصصی در زمینه قالی‌بافی و طراحی نقوش را نشان می‌دهد. كتابخانه موزه فرش این بالغ بر 7000 جلد کتاب دارد که یک مجموعه تحقیقاتی بسیار مناسب برای محققان و علاقمندان به هنر محسوب می‌شود. لازم به ذکر است که مجموعه‌ای از کتاب‌ها، اسناد و مقالات تحقیقاتی درباره فرش ایرانی در کتابخانه وجود دارد که بسیار با‌ارزش و برخی از آنها دارای جنبه تاریخی است.

این موزه به منظور حفظ هنر قالی و قالی بافی، کلاسهای متعددی را برای آموزش فرش بافی، طراحی نقوش فرش و تعمیر و لکه گیری فرش‌های آسیب دیده ایجاد کرده است. در پایان این دوره‌ها یک گواهی معتبر به دانشجویان اعطا می شود. همچنین یک تعمیرگاه عمومی وجود دارد که فرش‌های گران‌بهای مردم را تعمیر می‌کند. این فروشگاه با تقاضای جمعی از صاحبان فرشهای با ارزش تأسیس شده است. در گوشه‌ای از ساختمان موزه یک چایخانه وجود دارد که فضای آن به شدت قهوه خانه‌های قدیمی و سنتی ایرانی را یادآوری می‌کند و میهمانان و افرادی را که به هنر و سنت‌های قدیمی ایرانی علاقه‌مند هستند، پذیرایی می‌کند.

آثار مهم موجود در موزه فرش ایران

در مورد ویژگی‌ها و کیفیت بالای هنری فرش‌های بافته شده در مناطق مختلف ایران تحقیقات زیادی صورت گرفته است و تحقیقات. اما مجموعه جذاب، نفیس و جالب در موزه فرش ایران به صورت زنده این هنر اصیل را به نمایش در می‌آورد. اطلاعات فراواني راجع به بافندگي و انواع فرش‌هاي دستباف ايراني را براي بازديدكنندگان و دوستداران اين هنر باستاني ايران فراهم مي‌كند.

"سانگشکو" یکی از قدیمی‌ترین و باارزش‌ترین آثار موجود در موزه فرش ایران است که بسیاری برای دیدن آن به این مکان مراجعه می‌کنند. این فرش تاریخی، یکی از مهمترین میراث هنری بازمانده دوره صفویه است. همچنین از دیگر آثار به نمایش درآمده در این مکان می‌توان به فرش "شیخ صفی الدین اردبیلی" ، فرش‌های باغی، هفت تابلو فرش حیوانات و تپیس پولونایز یا فرش‌های لهستانی اشاره نمود.

نکته جالب اینکه فرش معروف به فرش لهستانی این موزه در قرن هفدهم در اصفهان به سفارش یک شاهزاده لهستانی بافته شد. این فرش در آن زمان به لهستان منتقل شد. مواد به کار رفته برای بافت آن عبارتند از الیاف ابریشمی همراه با نخ های طلا و نقره؛ همچنین رنگ‌های به کاررفته برای این اثر هنری خاص کاملاً طبیعی هستند. همه این موارد در کنار هم جمع شده تا اثری بی نظیر و گرانبها خلق کنند. تاکنون 300 فرش از این نوع در سراسر جهان شناسایی شده و هفت مورد از آنها به ایران بازگردانده شده است. معمولاً حدود 200 مورد از این فرش‌ها به نمایش درمی‌آید که شاهکارهای بافته شده در مراکز اصلی فرش‌بافی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان و ... است.

امکانات رفاهی و اقامتی در نزدیکی موزه فرش ایران

از آنجایی که موزه فرش ایران تقریباً در نقاط مرکزی تهران است دسترسی آن به اماکن رفاهی و اقامتی بسیار گسترده است و به همین دلیل یکی از اولین جاهایی است که اغلب گردشگران، شهروندان و توریست‌ها در تهران برای بازدید انتخاب می‌کنند. 

شاید بعد از گردش یک روزه در این موزه و پارک لاله و صد البته دیگر آثار تاریخی که به صورت اقماری در اطراف آن وجود دارد این سوال در ذهن نقش ببندد که در نزدیکی موزه فرش ایران جای مطمئنی برای غذا خوردن است ؟ بعد از یک پیاده روی حسابی در پارک لاله و گشت و گذار در این موزه اگر احساس گرسنگی می‌کنید، در کنار رستوران هتل‌ها، رستوران و کافه‌های زیادی در کارگر شمالی و خیابان ولیعصر وجود دارد. انتخاب شما چه غذای ایرانی باشد یا فست فود همگی به راحتی در دسترس شما هستند.

کافه‌های کوچک و بزرگ این محدوده نیز بسیار زیاد هستند و برای گذراندن یک عصر دلپذیر بعد از بازدید از موزه فرش ایران گزینه خوبی به شمار می‌روند.

 همانگونه که اشاره شد موزه فرش ایران در قلب تهران واقع شده است، بنابراین گزینه‌های زیادی برای انتخاب اقامت خود دارید. در واقع می‌توانید اقامت در هتل بین المللی 5 ستاره لاله را انتخاب کرده و در کمترین فاصله زمانی و مکانی از این موزه مشاهده کنید. همچنین، هتل ورزش، هتل حجاب، اسپیناس، هتل خلیج فارس و مواردی از این دست، هتل‌های دیگری هستند که می‌توانید انتخاب کنید.

سخن پایانی 

فرهنگ و هنر این مرزو بوم دارای پتانسیل فراوانی برای تحقیق و غرق شدن در دنیای فرهنگ و تاریخ است. همانگونه ردپای اقلام غذایی چون پسته و زعفران ایران در سراسر دنیا قابل مشاهده است. فرش ایرانی نیز دارای آوازه‌ای به بلندای تاریخ است. شواهد تاریخی چون حضور فرش ایرانی در اتاق کار فروید روانشناس بزرگ غرب، یا حضور آن در محافل و کاخ‌های اروپاییان نشان از کیفیت این هنر دارد و چه جایی بهتر از موزه فرش ایران که نمونه‌های تاریخی و خاصی از آن را گرد هم آورده تا به صورت ملموس و از نزدیک این بخش از تاریخ ایران قابل رویت باشد. این مجموعه نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان به دلیل گنجینه ارزشمندی که دارد از شهرت بالایی برخوردار است و یکی از پتانسیل‌های تهران برای جذب توریست نیز به شمار می‌رود.

این شاهکارهای قالی بافی ایران، خلاقیت و ظرافت ماهرانه صنعتگران و هنرمندان ایرانی را نشان می‌دهد و محصول برجسته ترین طراحان‌، استادان و بافندگان مناطق مختلف ایران است. زیبایی طراحی، رنگ، بافت و الگوهای فرش‌های قیمتی بازدید کنندگان و علاقه‌مندان را مجذوب خود می‌کند و تحسین برانگیز است حتی نظر سخت‌ترین هنرمند برای خشنود کردن را نیز فراهم می‌کند. فرش‌های ایرانی موجود در موزه فش ایرانی در واقع و در یک کلام احساس، برداشت، درک و برداشت هنرمند را از زندگی معنوی و مادی پیرامون خود نشان داده و منعکس می‌کنند. موزه فرش ماجرای مصور قوم ایرانی در قاب گره است. شما می‌توانید با حضور در رویدادهای سایت و اپلیکیشن مارکوشیال به رویدادهای حضور در موزه فرش ایران ملحق شوید. همچنین این امکان وجود دارد که خود شما یکی از این رویدادها را ترتیب دهید و شادی خود را با دیگران تسهیم کنید!